TRANSISTOR
Bu yazımızda transistörleri tanıyacağız. İlk olarak transistörler nedir ne anlama gelir ile başlayacağız. Daha sonra basit olarak transistörlerin çalışma prensiplerini anlatacağız ve böylece transistörler nasıl çalışır bunu öğrenmiş olacağız. Transistörlerin avantajlarını belirttikten sonra son olarak da transistörler nerelerde kullanılır diye bakıp transistör çeşitlerini listeleyeceğiz.
Transistörler Nelerdir?
Bir transistör, akım veya voltaj akışını düzenleyen ve elektronik sinyaller için bir anahtar veya kapı olarak işlev gören bir cihazdır. Transistörler, her biri bir akım taşıyabilen üç katlı bir yarıiletken malzemeden oluşur. Transistör, modern elektronik cihazların temel yapı taşıdır ve modern elektronik sistemlerde her yerde bulunur. Transistör nedir öğrendiğimize göre biraz da tarihçesine bakalım.
Transistör 1947’de Bell Laboratuvarlarındaki üç bilim adamı tarafından keşfedildi. Bir transistör, akım veya voltaj akışını düzenler ve elektronik sinyaller için bir anahtar veya kapı olarak görev yapar. Bir transistör, her biri bir akım taşıyabilen üç katlı bir yarı iletken malzemeden oluşur. Bir yarı iletken germanyum ve silikon gibi bir malzemeden oluşmaktadır. Bakır ve yalıtkan gibi gerçek bir iletken (kabloların etrafına sarılan plastik gibi) arasında bir yerde bulunur. Bir transistör elektronik sinyalleri ve elektrik gücünü yükseltmek veya değiştirmek için kullanılan yarı iletken bir cihazdır. Genellikle harici bir devreye bağlantı için en az üç terminal bulunan yarı iletken malzemeden oluşur. Bir çift transistör terminaline uygulanan bir voltaj veya akım, başka bir terminal çifti boyunca akım kontrol eder. Çıkış gücü, giriş gücünden daha yüksek olabileceğinden, bir transistör bir sinyali yükseltebilir.
Transistör Nasıl Çalışır?
Transistörün düşük maliyet, esneklik ve güvenilirlik özelliği onu her yerde bulunabilen bir cihaz haline getirdi. Transistorize mekanik devreler, elektromekanik cihazları, cihazları ve makinaları kontrol etmek için değiştirmiştir. Standart bir mikro denetleyici kullanmak ve aynı işlevi kontrol etmek için eşdeğer bir mekanik sistem tasarlamaktan çok bir kontrol fonksiyonu gerçekleştirmek için bir bilgisayar programı yazmak daha kolay ve daha ucuzdur. Böylece transistör nasıl çalışır sorusuna cevap olarak transistörlerin çalışma prensibini anlatmış olduk.
Transistörün Kullanım Yerleri
1- Bir amplifikatör olarak çalıştığında, bir ucuna küçük bir elektrik akımı (giriş akımı) verilir ve diğer ucundan daha büyük bir elektrik akımı (çıkış akımı) üretilir. Başka bir deyişle, bu bir tür güçlendiricidir. Bu, işitme cihazları gibi şeylerde kullanılmaktadır. Bir işitme cihazı, sesler çıkaran ve dalgalanan sesleri, elektrik akımlarına dönüştüren küçük bir mikrofona sahiptir. Bunlar onları güçlendiren ve küçük bir hoparlöre güç sağlayan bir transistörle beslenir, dolayısıyla çevrenizdeki seslerin çok daha yüksek sesli bir şeklini duyarsınız.
2- Transistörler ayrıca anahtarlar olarak da kullanılabilir. Bir transistörün bir bölümü boyunca akan küçük bir elektrik akımı, başka bir bölüm boyunca daha büyük bir akım akışı yapabilir. Başka bir deyişle, küçük akım daha büyük anahtarla çalışır. Aslında bu tüm bilgisayar yongalarının işleyiş şeklidir. Örneğin, bir bellek çipi her biri ayrı ayrı açılıp kapatılabilen yüz milyonlarca hatta milyarlarca transistör içerir. Her transistör iki ayrı durumda olabilir, çünkü sıfır ve bir olmak üzere iki farklı sayı depolayabilir.
Transistörlerin Avantajları
Daha önce transistörlerin yerine kullanılan vakum tüplerine kıyasla, transistör inanılmaz bir gelişmeydi. Daha küçük boyutlardaki transistör, büyük miktarlarda kolayca ucuza üretilebilir. Bazıları, transistörün, 20. yüzyılın en büyük tek buluşu olduğunu düşünüyorlar, çünkü diğer elektronik ilerlemeler için çok açıldı. Hemen hemen her modern elektronik cihaz birincil aktif bileşenlerinden biri olarak bir transistöre sahiptir. Mikroçiplerin yapı taşları oldukları için, transistörsüz bilgisayar, telefonlar ve diğer cihazlar mevcut olamazdı. Mevcut olsa dahi bir bilgisayar bir oda büyüklüğünde olabilirdi.
Transistör Çeşitleri
1948’den beri geliştirilmiş çok çeşitli transistör türleri vardır. İşte çeşitli transistör türlerinin bir listesi
1- Bipolar junction transistor (BJT)
2- Alan etkili transistör (FET)
3- Heterojeksiyon çift kutuplu transistör
4- Ayırma transistörü
5- Çift geçitli FET
6- Çığ transistörü
7- İnce film transistör
8- Darlington transistör
9- Balistik transistör
10- FinFET
11- Yüzer geçiş transistörü
12- Ters-ters etki transistörü
13- Devir transistörü
14- Foto transistör
15- Yalıtılmış gate bipolar transistör
16- Tek elektronlu transistor
17- Nanofluidik transistör
18- Trigate transistör (Intel prototipi)
19- Iyon duyarlı FET
20- Hızlı ters epitaksiyel diyot FET (FREDFET)
21- Elektrolit-Oksit-Yarıiletken FET (EOSFET)
Böylece bu yazımızda temel olarak transistör nedir, transistör nasıl çalışır, transistörlerin çalışma prensibi, transistör çeşitleri konularına değinmiş olduk. Umarım faydalı olmuştur.