NAS: konforlu yedekleme / Akıllı yedekleme: hızlı & etkili

Akıllı yedekleme: hızlı & etkili

Eminiz bunu daha önce tecrübe etmişsinizdir: acele bir tıklama ile yanlışlıkla önemli bir dosyanızın üzerine yazım gerçekleştirdiğiniz an. Ya da sabit diskin yanlışlıkla yerinden çıkması: tüm veriler gitti! Bu tür kötü senaryolar eğer düzenli ve kapsamlı yedeklemeler yapıyorsanız, sizi fazla etkilemeyecektir. Lakin bunun zahmeti ve diskte kaplayacağı alan çoğu kullanıcı için caydırıcı etkenlerden. Buna optimum çözüm otomatik olarak çalışırken, tüm dizinin tam görüntüsünü öyle bir şekilde kaydediyor ki, değişime uğramayan dosyalar diskte sadece bir kez kaydediliyor.Size ekstra sunucu veya Cloud hizmeti gerektirmeyen ve sadece açık kaynak araçlar ile çalışan bir çözüm göstereceğiz. İlk adımda telefonunuzdaki fotoğraf ve videolarınızı otomatik olarak PC’nize kaydedilirken, ikinci adımda ise PC veri dizinlerinin yedeklemelerinin otomatik olarak kaydedilmesini sağlıyoruz.

PC yedeklememizin kurulumu değiştirilmiş bir metin dosyası ve Windows Planlayıcısındaki birkaç giriş ile sınırlı – bu şekilde otomatik hale getirilmekte. Seçilen bir dizin kaynağının son altı saatinden her bir saatini ya da oniki ayından her bir ayının görüntüsünü yaratabilirsiniz. Kaplayacağı alan ise sadece en eski görüntünün boyutu + yapılan değişikliklerin boyutu büyüklüğünde olacaktır. Yedekleme arkaplanda otomatik olarak başlatılırken, veri hacminin boyutuna göre işlem süresi birkaç saniye ya da dakika sürüyor. Sistemi mümkün kılan araç ise “rSnapshot”: Kendisi bir Linux dizini olmasına karşın Windows’la uyumlu süitini edinebilirsiniz (indirin: ). Dizin, değişime uğramamış verileri sadece ismen kaydetmekte, rsync aracı yardımıyla tümünü etkili şekilde eşleştirebiliyor. İlk olarak bir PC ve (hedef sürücü) ikinci bir dâhili bellek yardımıyla, aracı ve fonksiyonunu detaylı olarak tarif edeceğiz. Sonraki adımda notebook ve geçici olarak bağlı harici HDD yedeklemelerinde nelere dikkat etmeniz gerektiği üzerinde yoğunlaşıyoruz. Son olarak benzer bir çözüm sunan NAS sistemlerindeki en uygun, fakat daha kolay bir yapılandırma ve operasyona sahip en pahalı yedekleme çeşidini göstereceğiz.

Cep telefonu verilerinin yedeklenmesi

Fotoğraf ve videolar cep telefonlarının vazgeçilemez bir parçası. Fakat bunları elle yedeklemek yorucu bir işlem olabilmekte. Üreticilerin sunduğu Cloud seçenekleri oldukça uygun, fakat son zamanlarda güvenli bir yöntem olduklarını iddia edemeyiz. Buna karşı size Adroid cep telefon dizinlerini PC ile efor sarf etmenize gerek bırakmadan, otomatik olarak eşleştiren açık kaynaklı ve ücretsiz çözüm sunuyoruz.

Syncthing’in cep telefonu & PC’de kurulumu

Play Store’dan (ya da FDroid.org’dan) “Syncthing” uygulamasını cep telefonunuza indirin ve başlatın. Ardından Windows sürümünü www.syncthing.net adresinden PC’nize indirin. Zip arşivini çıkartın ve “syncthing.exe” dosyasını başlatın. Karşınıza bir komut dizini penceresi ve ardından da web arayüzlü tarayıcısı gelecek. PC’de QR kodunu gösteren “Actions | Specific code”a tıklayın. Cep telefonu uygulamasından “Devices” sekmesine geçin, sağ üstteki “+” sembolüne tıklayın ve “Device ID”den QR ikonuna basın. Eğer QR tarayıcınız yoksa Play Store/FDroid’den “ZXing Team” tarafından tasarlanan “Barcode Scanner” uygulamasını yükleyebilirsiniz. Şimdi PC ekranınızdaki QR kodunu taratın, bir “Name” belirleyin ve “Add device” önündeki onay sembolüne basın. Yaklaşık bir dakika içinde PC arayüzünde telefonunuzun PC’ye bağlandığını belirten bir bildirim belirecek. Aygıt ID’sinin uyuşup, uyuşmadığını kontrol edin ve işlemi onaylayın.

Senkronize edilmesini istediğiniz klasörleri seçmek için uygulamadan “Directories” sekmesine geçin ve “+” ikonu ile klasörleri ekleyin. Örneğin, Adroid’de kamera uygulamasından çekilen fotoğraflar için “/storage/emulated/0/ DCIM/Camera” klsörünü seçmeniz gerekmekte. Dizinin eşleştirilmesi gereken aygıtın yanındaki onay sembolüne ve ardından da fotoğraf ve videoların telefonda kalması gerektiğinden “Master directory – write-protected” seçeneğine tıklayın. İşlemi onaylayın ve hedef klasörü seçin –aşağıda açıklayacağımız yedekleme örüntüsünün içinde bulunan bir klasörü tercih edin. Telefonunuzdan ve PC’nize (ya da tam tersi) eşleştirmek istediğiniz diğer klasörleri de bu yöntemle ekleyebilirsiniz.

Şuandan itibaren uygulama telefon ve PC’de çalıştığı müddetçe dosyalarınız sürekli olarak eşleştirilecektir. Uygulamayı telefonunuz her açıldığında otomatik olarak başlatmak için sol üst kısımdan ayarlar menüsüne girin ve “Running conditions”da “Always run in the background” ve “Sync only in WLAN” seçeneklerini seçin. Artık dosyalarınız internete bağlı olduğunuzda, harici bir WLAN kullanıyorsanız şifrelenmiş vaziyette, eşleştirilecektir. PC’de Syncthing’i otomatik başlatmak için [Win] + [R] kombinasyonu ile “shell:startup” komutunu girerek “Başlangıç” klasörünü açın. Sağ tıklayın, “syncthing.exe” dosyasını bu klasöre sürükleyin ve “Establish connections here” seçeneğini seçin. İçerik menüsünden özelliklere girin ve “Run: Minimised” opsiyonunu belirleyin. Web arayüzünde “Actions | Settings” altından “Start browser” önündeki onay işaretini kaldırın. Program çalışırken web arayüzüne http://localhost:8384 URL’sinden erişebilirsiniz.

PC’de görüntü yedeklemesi

Yedekleme çözümümüzün belkemiği – düzenli görüntüler yaratan rSnapshot- “Cygwin” adı verilen emülatör ile tüm Windows sürümlerinde çalışabilmekte. İhtiyacınız olan tüm araçları zip dosyası halinde adresinde bulabilirsiniz. İçerinde, örneğin, “c:\”ye çıkartabileceğiniz “cygwin” klasörü bulunmakta. Kaynak ve hedef dizinlerini yapılandırma dosyasına girin. Linux metin formatını bozmamak adına bu dosyayı (ve “c:\cygwin” altındaki diğer tüm dosyaları) sadece “Notepad++” (https://notepad-plus-plus.org/download) editörü ile açın. Notepad++’i kurun ve başlatın. “c:\cygwin\ usr\local\etc\rsnapshot.conf”dosyasını bununla açın. Detaylandırılmış yorumlara sahip tipik bir Linux yapılandırması göreceksiniz. İlk olarak hedef dizinini belirleyin; bu klasör boş, kaynağın bulunduğundan hariç ve yeterli hacme sahip NTFS formatında bir sürücü olmalı. “rsnapshot.conf”’ın 23. satırında ilgili “snapshot_root” parametresini bir tab boşlukla (bu önemli!) beraber dizin özelliklerini bulacaksınız.

Dizin özelliklerinin dönüşümü ve girilmesi

Tüm dizinleri Cygwin yazım sitiliyle girmelisiniz: Windows sürücü harfleri küçük harfli “/cygdrive/” ön ekiyle birlikte; kolon göz ardı edilmeli. Ayraç olarak ters taksim yerine düz taksim kullanılırken, dizinler “/” ile bitirilmeli. Örnek vermek gerekirse, “C:\rsyncbackups”i “/cygdrive/c/rsyncbackups/” olarak yazmalısınız. Dönüşüme yardımcı olmak adına çift tıklayarak başlatabileceğiniz “CHIPPfadkonvertierer.cmd” komut dizini “c:\cygwin” içerisinde bulunuyor. Gezgin penceresinde istediğiniz klasöre gidin ve adres çubuğunda bulunan adresi  [Ctrl] + [c] ile kopyalayın.  Dizin dönüştürücünün komut penceresine sağ tıklayarak yapıştırın ve [Enter] ile onaylayın. Cygwin formatına çevrilen dizin Windows panonuza da kopyalanmış olacak, böylece Notepad++ ile “rsnapshot.conf”e girebileceksiniz.

“rsnapshot.conf”’da satır 222’dan sonraki “BACKUP POINTS” bölümünde görüntülerin yaratılacağı dizinleri belirleyebilirsiniz (sol üstteki ekran görüntüsü). Her bir kaynak dizini için şu yapıya sahip bir satır bulunmakta: “backup” kelimesi, bir tab boşluk, “/” ile biten Cygwin formatında kaynak klasörü, bir tab boşluk ve “localhost/” (hedef klasöründe bir alt klasör olarak). Örnek vermek gerekirse şu şekilde: backup /cygdrive/c/Users/christoph/Pictures/ localhost/ backup /cygdrive/c/Users/christoph/ Documents/ localhost/. rSnapshot tarafından belirtilen örnekler başında ve sonunda bulunan # karakteri ile etkisizleştirilmekte. rSnapshot yapılandırması artık hazır. Artık yedeklemenin Windows Planlayıcısı tarafından istenilen zamanda otomatik olarak başlatılması gerekiyor.

Otomatik görüntünün kurulumu

Yedekleme ritmi olarak Windows girişinde alınan görüntüye mutabık her saat yeni görüntünün kaydedilmesini öneriyoruz. Bu devamlı kayıtlardan sadece son altısı kayıtlı tutulacak. Son yedi günde de, son dört hafta ve altı ayda olduğu gibi son görüntü depolanacak. Böylelikle alınan görüntüler daha büyük zaman aralıklarına dağıtılabilir. rSnapshot’da bu tür bir yapılanma zaten varsayılan ayarlarda bulunduğu için, bunu Windows Planlayıcısında ayarlamak oldukça kolay. Windows başlat menüsünden “Task Scheduler”ı başlatın ve “Actions”da “Create task”a tıklayın. “OK”. Saatlik kayıt için şu adımları izleyin: “General” sekmesinde, örneğin, “rsnap Stunde” (rsnap saat) için “Trigger”da “New…”ye tıklayın ve “Start task: Upon login”i seçin, “Repeat every: 1 hour” kutucuğunu onaylayın ve “OK” ile işlemi onaylayın. “Actions” sekmesinde “New…”e tıklayın, “Program / Script”de “c:\cygwin\rsnap_ stunde.cmd” ön komutunu seçin ve “OK” ile işlemi onaylayın.

Aynı prosedürü günlük günlük görüntü yaratımı için de kullanın – tabi bu durumda isim olarak “rsnap Tag”ı, “Trigger”da “According to a schedule | Daily” seçeneğini, eğer bilgisayar tüm gün çalışıyorsa gün sonu olarak belirleyin. Burada ve sonraki görevde tekrarlama özelliğini devre dışı bırakın. “Action” kısmında “c:\cygwin\rsnap_ tag.cmd” komutunu seçin. Haftalık ve aylık görüntülerde de benzer prosedürü uygulayın – komuttaki uygun ismi ve tetikleyici’yi ‘’haftalık’’ ya da ‘’aylık’’ olarak değiştirerek.

Test sürüşü babında görev planlayıcısı kütüphanesinde üzerine sağ tıklayıp, “Run”ı seçerek saatlik görüntüyü çalıştırın. İşleme başlandığında hedef dizini “stunde.0” içerisinde hedef dizin ve klasörlerin haritalarının yaratılmaya başlandığını göreceksiniz. Burada her şey 1:1 oranında benzer. Bir saatin ardından “stunde.0”, “stunde.1” olarak adlandırılarak, “stunde.0” o anki kaynak dizinleriyle senkronize edilecek. “.0”da daima en son durum saklanır. İlgili rakamın arttıkça, görüntü de güncelden eskiye doğru ilerleyecektir.

Diğer görüntü aralıkları sadece ikinci aralık sayısındaki maksimum görüntüye ulaşıldığında yaratılmaya başlanacaktır: yani günlük görüntü (“tag.0”) sadece hedef klasörde altı saatlik görüntü yaratıldığında oluşturulacak.

Notebook ve harici HDD’lere adapte etmek

Şimdiye kadar tarif ettiğimiz rSnapshot çözümü kaynak ve hedef dizini her zaman mevcut kuralına bağlı kalınarak hazırlanıldı. Eğer görüntülerinizi harici bir sabit diske yaratmak istiyorsanız – ki Notebook’larda olması gereken de budur-, iki noktaya bağlı kalınması gerekmekte: hedef sürücünün daima aynı harf ile adlandırılması gerekiyor. Ayrıca görüntü komutu sadece hedef sürücü bağlıyken çalışacak. Bu noktalardan ilkini eğer sürücü bağlıysa Windows Disk Yöneticisini’den halledebilirsiniz(“Start | Computer Management”, ardından da “Disk Management”). Veri taşıyıcısına buradan sağ tıklayın, “Change drive letter…”ı seçin ve daha sonra bağlanacak sürücülerle çakışmaması için alfabenin ortalarından bir harf belirleyin. Sürücünün doğru bağlanmaması ya da her nasılsa başka bir sürücünün bu harf ile bağlanmasına önlem olarak “rsnapshot.conf dosyasını ilk başarılı rSnapshot çalıştırımından sonra Notepad++ile açın ve satır 29’da “no_create_root 1” parametresi öncesindeki #character’i silin. Bu işlemin ardında saatlik yedekleme işlemi kaldığı yerden devam edecek, fakat eğer hedef klasörü yoksa komut durdurulacak. Eğer hedef dizinini barındıra tekrar bağlanırsa, yedeklemeler kaldığı yerden devam edecektir.

NAS: konforlu yedekleme

NAS sabit diskleri iş yedeklemeye geldiğinde gerçekten paha biçilmezler. Apple’ın Time Machine’ninden ilham alarak daima rSnapshot’dakine benzer prensipte çalışan görüntü çözümleri sunmaktalar. Tabi bu çözümlerin doğru şekilde çalışabilmesi için NAS’ın iki cilde bölünmesi gerekmekte. Standart ayarın aksine (iki sabit diskin birleştirilip RAID1 cildine yansıtılması), NAS’ın Memory Manager’inde her bir diski ayrı bir cilt olarak formatlamalısınız. Eğer RAID 1’i çoktan kurduysanız ya da bir 1-BayNAS kullanıyorsanız, bir USB sabit diskini ikinci cilt olarak da kullanabilirsiniz. Bu durumda ilk diskiniz RAID 1 adı altında NAS üreticinizin senkronizasyon yazılımın hedef dizini olarak kullanılacak. Qnap bu özellik “Qsync”, Synology de ise “Cloud Station” olarak adlandırılmakta. Bu çözümler dosyaları yedekleme ya da üretici programının çalıştığı ağa bağlı bilgisayar ve cep telefonlarından topluyorlar.

İkinci cilt ise yedekleme görüntüsünün hedefi dizini olarak belirleniyor. Qnap’de “Hybrid Backup Sync” adı verilen rSnapshot benzeri bir çözüm uygulama mağazasında mevcut (Synology’de: “Time Backup”). Qnap aracında “Create order | Backup | Local Backup”a tıklayın. “source path” olarak yedekleme dosyalarının bulunduğu dizini belirleyin. “backup destination” olarak ise ikinci ciltte bir klasör açın. “Advanced Settings”de saatlik yedekleme içeren bir plan seçin. Ardından “Activate backup of multiple versions” önündeki onay kutusunu işaretleyin ve bir sonraki diyalog kutusundan “Intelligent Version Management”ı seçin. Depolama aralığını yukardaki rSnapshot çözümümüzde olduğu gibi saatlik, günlük vb. olarak belirleyebilirsiniz.

Artık görüntüleri PC’ye elle ya da NAS arayüzüyle kurabilirsiniz – iki durumda da aynı avantajlara sahipsiniz; kurulum bittikten sonra her şey otomatik olarak işleyecektir. Gelecekte kayıp ya da silinmiş dosyalar için endişelenmenize gerek kalmayacak, çünkü dosyanızın başka bir kopyasını kolaylıkla görüntü arşivinden bulabileceksiniz.

Yorum yapın