Ev ağında LAN kablo hızı hakkında çoğu kullanıcının pek bir bilgisi bulunmamakta, çünkü hız genellikle yeterli oluyor ve test edilip denenmiş kablolar genellikle güvenilir sonuçlar veriyor. Fakat gelişen teknoloji yavaştan darboğaz yaratmaya başladı bile: SSD’ler her geçen gün daha çok PC’de tercih ediliyor ki bunlar GB/s hızlarında beş kata kadar daha hızlı çalışmaktalar. 802.11ac ve 802.11ad WLAN standartlarında bile GBit-Ethernet hızı üzerine çıkılabilmekte. On GB/s hıza ulaşabilen kablo teknolojileri mevcut, fakat bunlar profesyonel bilgisayar merkezleri için tasarlanılmış ve fiyatları da bu bağlamda oldukça pahalı. Yüksek hızlara çıkabilmenin bir diğer yolu ise birkaç GBit-LAN bağlantısı arasında ara bağlantı kurmak. Bu tür bir kurulumunda iki konvansiyonel GBit-LAN kablosu ara bağlantı sağlanarak varolan ağa entegrasyon sağlanıyor. “2 x 1 GBit = 2 GBit” prensibi kulağa basit gibi gelse de, testlerimizde de gördük ki bunu doğru şekilde hayata geçirebilmek için üstesinden gelmeniz gereken birtakım zorluklar bulunuyor.
Bağlantı toplama: 30 Euro ve üzeri donanım
Bağlantı toplamanın anahtar noktası bu özelliği destekleyen bir ağ switch’i bulmak. Çoğu ev ağında sadece modeme entegre switch’ler bulunuyor – bunlar LAN girişleri. Genellikle bu girişlerden dört adet bulunmasına karşı birbirleri arasında ara bağlantı kuramıyorsunuz. Asus RT-AC5300 ve Netgear Nighthawk X10 (her ikisi de 400 Euro üzerinde bir fiyat aralığına sahip) gibi üst modemler bu seçeneği sunuyorlar. Fakat 30 Euro bandında yer alan sekiz girişli LAN switch’leri de var (TP Link TLSG108E ve Netgear Gs108E gibi). Bunları aygıt ve modem arasında bağlantı kurmak için kullanabilirsiniz (sağdaki figüre göz atın). Fakat bunun kritik bir noktası bulunuyor: Bu switch’in ‘’yönetilmesi’’ gerekiyor. Yani yapılandırması için bir web arayüzüne ve girişleri bağlamak için bir firma yazılımına ihtiyaç duyuyorsunuz. “Bağlantı toplama”, “Giriş kanallama”, “LACP” ve “802.3ad” gibi terimler teknik detaylarda listelenmiş. Çoklu GBit hızına erişmesi gereken aygıt ve bilgisayarlarında yeterli sayıda LAN girişine ve yazılım seviyesinde ayar seçeneklerine sahip olması gerekiyor. Netgear GS110 TP switch’i ile iki senaryo denedik: ilkinde bir NAS sürücüsü, İki çift LAN girişiyle iki bilgisayarın verileri tam GBit hızında yükleyebileceği şekilde birleştirildiği bir switch’e bağlıydı. Bağlantı toplama esas alınmış bir kurulum olduğu için pek bir sorun yaşamadık. İkinci senaryoda ise iki LAN girişli bir PC’yi NAS’dan iki kat GBit hızında veri indirebilecek şekilde yapılandırdık. Tabi bu kurulum pek dengeli olmamakla birlikte belirli transfer oranları gerektirmekte. Testimizde hızı iki katına çıkarabilmiş olsak da, bunun sürekliliği daimi değildi.
Switch’in yapısı ve yapılandırılması
Her iki senaryoda da ilk olarak switch’i işlevsel bir hale getirmeniz gerekiyor: Güç adaptörünün prize, bir girişinin de modeme bağlı olması gerekmekte – sadelik bakımından 8. Girişi kullanmayı uygun gördük. Yaklaşık bir dakika içerisinde switch’in girişleri kullanılabilir, web arayüzü de LAN veya WLAN ile bağlı tüm bilgisayar ve modemle erişilebilir hale geldi. Switch’in IP adresini modeminizin ev ağı genel görünümünde görebilirsiniz. Kılavuzundaki önceden belirlenmiş standart parola kullanılmakta. İlk olarak üreticinin sitesinden güncellemeleri kontrol etmenizi öneriyoruz – testimizde Netgear switch’i için »Maintenance | Download | HTTP File Download« dizinine birkaç fabrika yazılımını çıkartmamız gerekmişti.
İlgili aygıtlar takılı değilken de bağlantı toplamayı yapılandırabilmeniz mümkün. Netgear switch’lerin web arayüzünde »Switching | LAG« altında bulunan »LAG1« (Bağlantı Toplama Grubu) ismine tıklayın ve »PORT« altından ara bağlantı yapmak istediğiniz bağlantı numaralarının kutucuklarını işaretleyin. Her bir LAG bir aygıta bağlanıyor yani Bağlantı Toplamayı aygıtta etkinleştirmeniz gerekmekte.
Çifte bağlantı için NAS yapılandırılışı
Denemelerimizde iki LAN girişine ve güçlü CPU’su sayesinde yüksek transfer hızlarına erişebilen QNAP TS-231P modelini kullandık. Pratik sonuçlar için dosya transfer ölçümlerini, hızlı SATA SSD’ler ile donatılan NAS ve hedef PC’nin kullanıldığı FTP ile yaptık. Ağ ayarları QNAP web arayüzünde »Control Panel | System Settings | Network« altında bulunuyor. Aynı isimli »Port Bundling«’e tıklayın ve her bir arayüz için butonu »Bundling group 1« olarak belirleyin. Testlerimizde Netgear switch’i ile sorunsuz çalışan ve istenilen sonuçları veren tek mod veri transferinde iki hattın alternatif olarak kullanıldığı »Balance-rr« oldu. »Accept«’e tıklamanızla NAS, LAN modunu değiştirmek için kısa süreliğine çevrimdışı olacak. Çalışmayan bir modu etkinleştirdiğinizde NAS erişilemez olacağından arka ksımda gömülü olan düğmesine üç saniye basılı tutmanız gerekli. Bunu yapmanız yönetici parolası ve ağ yapılandırmanızı sıfırlayacaktır.
PC’de Bağlantı Toplama kurulumu
NAS’da birkaç tıklama ile yapılan işlem PC’de çocuk oyuncağı diye düşünebilirsiniz. Donanım kısmında iki LAN girişine sahip birçok anakart bulunuyor ya da çok da pahalı olmayan ikinci bir GBit ağ kartı ekleyebilirsiniz. Yazılım kısmında ise işler biraz daha karşık: Windows 10 bu özelliği içerisinde destekliyor. 2015 sonbaharındaki güncellemeden beri bu iş için kullanılan araçlar mevcut olsa da, artık istenildiği gibi çalışmamaktalar. Aynı durum bağlantı toplamada alternatif ayarlamalar sunan Intel ağ sürücüsü için de geçerli. Bu yüzden iki ağ girişi/slot’una sahip Skylake Gaming PC’mize Linux yazılımı olan, „Port Trunking“ ile birlikte yükleyebileceğiniz Ubuntu’yu kurmamız gerekti. Bunun için ilk olarak Ubuntu’da Network Manager’ı etkisizleştiriyoruz (menü çubuğundan ağ ikonuna tıklayın ve »Activate network« seçeneğindeki onayı kaldırın). »/etc/network/interfaces« dizinindeki Linux yapılandırmasıyla ayarlarımızı kurduk – daha doğrusu konuya açıklık getiren dokümantasyondaki bilgiler yeterince açık olmadığı ve birbiriyle çeliştiği için testimizde doğru ayarları deneme-yanılma yöntemiyle bulmamız gerekti. Başarılı kombinasyonumuz (sol üstteki ekran görüntüsü) »auto…« ile başlayan dört arayüz tanımından oluşmakta: İlk sistem geri döngü aygıtında hiçbir şeyi değiştirmeyin. İki fiziksel LAN girişi tanımlanmış, fakat etkinleştirilmemiş olacak. Bu Bağlantı Toplama arayüzünde »bondo«’nun tanımı altından gerçekleştirilmekte.
Çoğu giriş IP ayarlarının manuel yapılandırılmasında yardımcı oluyor. Birleştirme modu »bond-mode« ile belirtiliyor. Option 4, 802.3ad modu sonrası eşleme anlamına gelmekte ve bizim testlerimizde en yüksek 1.628 MB/s hızına çıktı. Mod 0’da (NAS’da bulunan modun aynısı »Balance-rr«) çalıştı, fakat sadece 1.202 MB/s hızla. Karşılaştırma yaparsak GBit hattı 912 MB/s hızında veri iletebilmekte. Sistem oldukça istikrarlı çalışıyor diyebiliriz. Transfer sırasında iki ağ bağlantısından birini çıkartabilirsiniz – fakat bağlantı hızının yarıya düştüğünü de belirtelim. İyi yanlarından bir diğeri de iki hattın sadece simultane iki dosya gönderiminde çalışıyor olması (Filezilla ayarlar menüsünde »Transfer | Maximum number of simultaneous transfers: 2«). Rakamın arttırıldığı durumlarda hız gözle görünür oranda düşmekte. Ayrıca PC ve NAS arasında başka hiçbir bağlantının da bulunmaması lazım (NAS’ın açık web arayüzü, SSH bağlantısı v.b. gibi), çünkü bu gibi bir durumda bu bağlantı hatlardan birini işgal edeceği için veri, transferinde sadece tek hat kullanılabiliyor. Başka bir hayal kırıklığı: Windows’un ağda veri bırakılması için kullandığı SMB girişiyle yapılan denemeler, her bir GBit hattına göre çok daha yavaş. Microsoft sistemi, kontrolü ve diğer bağlantıları elinde tutmayı tercih ettiği için, Windows altındaki Bağlantı Toplama operasyonunda bunun yaşanma olasılığı pek de muhtemel görünmüyor.
Bağlantı Toplama konusundaki kişisel fikrimiz: İşlem, NAS ya da diğer sunucuları 1-GB alıcılara bağlama konusunda biçilmiş kaftan. Bir NAS’dan ya da sunucudan alıcıya hızlı bağlantı sağlamak oldukça hantal ve içerisinde görünmez tehlikeler barındırıyor. Dolayısıyla bunun için daha hızlı bir ağ teknolojisi gerekli.
10 GB Ethernet ve SFP+
Profesyonel alanda bilgisayar merkezlerinde 10 GB standardı zaten on yılı aşkın süredir kullanılan bir altyapı. „10 GBase-T“ adı verilen bakır tür GBit LAN gibi RJ-45 girişini kullanıyor –buna karşın sıkı şekilde kaplanmış kablolara (en azından Cat 6) ihtiyaç duyarken, donanımı da oldukça pahalı: Intel X540-T1 gibi bir PC bağdaştırıcısının fiyatı 300 Euro’dan başlamakta ki bu iki 10 GBase T girişlere sahip switch’lerle (Asus XG-U2008) aynı fiyata denk gelmekte. Bu tür girişlere sahip NAS sunucuların fiyatı 800 Euro’dan başlıyor ve fiyat konusunda üst limitinin bulunmadığını da belirtelim.
„SFP+“ standardı ise daha uygun fiyatlarda. Bu kabloya sıkıca bağlanmış kompakt bir telsiz için geliştirilmiş bir giriş. Bu yüzden bakırın yanında çok daha pahalı fiber-cam kablolarlar da kullanabiliyorsunuz. Bunların her ikisi de on GB/s hızlarına izin vermekte – bakır 50 ila 100 metre uzunlukta olabilirken, fiber-cam birkaç kilometre uzunlukta olabiliyor. Netgear Nighthawk X10 modem bu tür bir SFP+ girişe sahip. SFP+ Direct Attach bakır kablo sayesinde (yaklaşık fiyatı 40 Euro) NAS gibi bir aygıtı buna bağlayabilirsiniz. En ucuz SFP+ modeli QNAP TS-531X-2G (yaklaşık 500 Euro). SFP+-PCIe-bağdaştırıcıların fiyatı ise 250 Euro’dan başlamakta. (Dikkat, çoğunlukla Windows sunucu sürücüleriyle!). Bu teknoloji ile hız, ağ yerine PC’nin içerisindekilere bel bağlıyor. Netgear modemi de gösteriyor ki, SFP+ son teknoloji alıcılarının marketine sert bir giriş yapmakta ve GBit limitini yerle bir edebilir.